Wypadek przy pracy – pracownicze roszczenia uzupełniające w świetle kodeksu cywilnego

W sytuacji, gdy pracownik ulegnie wypadkowi przy pracy, może, oprócz roszczeń z ubezpieczenia społecznego, dochodzić również roszczeń uzupełniających od pracodawcy. Roszczenia takie przysługują z mocy prawa również członkom rodziny poszkodowanego pracownika.

Zgodnie z kodeksem cywilnym, poszkodowany pracownik może żądać od pracodawcy ekwiwalentu pieniężnego w postaci:

• jednorazowego odszkodowania za uszczerbek majątkowy (art. 444 § 1 k.c.);
• zadośćuczynienia pieniężnego za uszczerbek niemajątkowy (art. 445 § 1 k.c.);
• renty (art. 444 § 2 k.c.).

Członkowie rodziny poszkodowanego pracownika mogą zwrócić się z roszczeniem do zobowiązanego zakładu pracy w sytuacji, gdy wypadek przy pracy zakończy się śmiercią poszkodowanego. Analogicznie do powyższego, mogą żądać:

• jednorazowego odszkodowania za uszczerbek majątkowy ( art. 446 § 3 k.c.);
• zadośćuczynienia pieniężnego za uszczerbek niemajątkowy (art. 446 § 4 k.c.).

Odszkodowanie z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93) - zwanej dalej: k.c., może być przyznane z tytułu poniesionych kosztów wynikłych z powstania uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, tj: koszty leczenia, regeneracji organizmu, specjalnej opieki i pielęgnacji, nabycia aparatury usprawniającej inwalidów, dojazdu osób bliskich odwiedzających chorego, przyuczania do nowego zawodu, utracony zarobek[1].

Krzywdę obejmującą cierpienia fizyczne oraz psychiczne występujące u poszkodowanego bezpośrednio po wypadku a także mogące wystąpić w przyszłości, zrekompensować ma  zadośćuczynienie z art. 445 § 1 k.c. Przy ustalaniu rozmiaru krzywdy bierze się pod uwagę takie czynniki jak: stopień i czas trwania cierpień fizycznych oraz psychicznych (pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonane operacje, leczenie sanatoryjne), ich rodzaj i intensywność, trwałość skutków doznanej szkody (kalectwo, oszpecenie, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego, bezradność życiowa, niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskich i możliwości atrakcyjnych wyjazdów[2]. 

Jeśli chodzi o regulacje przyznające prawo do świadczenia odszkodowawczego najbliższym członkom rodziny w razie śmierci poszkodowanego, przepis art. 446 § 3 k.c. ma na celu kompensację przykładowo takich następstw jak: pogorszenie warunków mieszkaniowych, utratę zabezpieczenia majątkowego na przyszłość, uczucie osamotnienia, trudności życiowe dziecka pozbawionego opieki matki, osłabienie energii życiowej. O zadośćuczynienie pieniężne na skutek cierpień fizycznych i psychicznych członkowie rodziny zmarłego mogą wystąpić na podstawie art. 446 § 4 k.c.

W sytuacji, gdy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, na mocy art. 442 § 2 k.c. może on żądać od pracodawcy odpowiedniej renty.

Okoliczności kwalifikujące określone zdarzenie jako wypadek przy pracy definiuje art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., nr 167, poz. 1322), zgodnie z którym:

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się m.in. wypadki, którym pracownik uległ: w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż ww., chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań; podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony; przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe[3].

Mając na celu przedstawienie najnowszej linii orzeczniczej, postanowiłam ująć  w postaci podpunktów najistotniejsze kwestie wybrane spośród treści uzasadnień. Kompilacja taka, mam nadzieję, nakreśli w sposób jasny kierunek, w jakim zmierza aktualnie Sąd Najwyższy, rozpatrując sprawy z zakresu roszczeń pracowniczych kierowanych względem pracodawców o  nadwyżkę ponad świadczenie wynikające z ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.)

Art. 445 § 1 k.c. - w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznana krzywdę.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2010 r. (sygn. akt I PK 95/10, niepubl.) (powództwo przeciwko zakładowi pracy o zapłatę 49 tys. zł tytułem zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia - 445 § 1 k.c.).

• Nasza propozycja
  2015-02-16 16:49 poniedziałek ~Paweł | [+] odpowiedz
  Nie czekaj przyjmij pomocną dłoń! Uległeś wypadkowi?Doznałeś obrażeń?Nie czekaj zgłoś się już dziś!!!Przyjmujemy zgłoszenia od osób które uległy wypadkowi 20 lat wstecz!!! Jesteśmy profe... czytaj dalej »